Tuy nhiên, trong thời gian qua mặc dù du lịch outbound phát triển mạnh mẽ nhưng vẫn chưa được đánh giá đúng vai trò và vị trí trong quá trình phát triển của ngành du lịch.
Khi tình hình dịch bệnh được kiểm soát, các nước đã nới lỏng việc đi lại, các hãng hàng không tăng dần tuần suất các chuyến bay thì ngành du lịch sẽ phục hồi nhanh chóng. Đặc biệt, thời gian tới, nhu cầu du lịch nước ngoài được dự báo gia tăng, giúp các doanh nghiệp du lịch lấy lại được đà tăng trưởng.
Du lịch outbound chưa được quan tâm tương xứng với vai trò, vị trí
Hiện nay ngành du lịch có ba thị trường chính là du lịch inbound (đưa khách quốc tế đến), du lịch outbound (đưa khách ra nước ngoài) và du lịch nội địa. Hầu hết các nước có nền du lịch phát triển đều có sự tăng trưởng đồng bộ cả ba thị trường này. Tuy nhiên ở Việt Nam, du lịch outbound vẫn chưa được quan tâm và đánh giá đúng với vai trò, vị trí trong quá trình phát triển của ngành du lịch.
Điều đó có thể thấy rõ thông qua các chỉ tiêu đánh giá phát triển du lịch, hiện chúng ta mới chỉ đề cập số lượng khách quốc tế đến Việt Nam và lượng khách nội địa. Tổng thu từ du lịch cũng được thống kê từ du lịch inbound và du lịch nội địa, còn những đóng góp từ hoạt động đưa khách trong nước đi du lịch nước ngoài chưa được đề cập đến.
Trao đổi với Báo Điện tử Chính phủ, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Việt Nam Hà Văn Siêu cho biết, để phát triển du lịch, chúng ta cần phải đề cập đến cả du lịch inbound và outbound, hay nói cách khác là du lịch bị động (đón khách đến) và du lịch chủ động (đưa khách đi).
"Cho đến nay, trong Luật Du lịch hay trong các chương trình hành động của ngành du lịch chỉ mới đề cập đến đón khách đến. Bởi chúng ta thu hút càng đông khách, khách chi tiêu càng nhiều, ở lại càng lâu thì kinh tế du lịch có hiệu quả cao hơn", Phó Tổng cục trưởng Hà Văn Siêu nói.
Theo Phó Tổng cục trưởng Hà Văn Siêu, đối với du lịch outbound, đây là nội dung quan trọng trong công tác quản lý du lịch. Kinh nghiệm khi mở đường bay phải có đưa khách đi ra nước ngoài. Cơ quan quản lý Nhà nước cần phải làm như thế nào để cho người dân đi du lịch an toàn, văn minh, lành mạnh. Từ việc cung cấp thông tin, quản lý du lịch outbound để khách người Việt Nam đi du lịch được bảo đảm an toàn, bảo đảm về chất lượng dịch vụ du lịch… Đây là vấn đề lớn chúng ta cần phải tập trung để giải quyết nhằm phục vụ nhu cầu tinh thần của người dân.
Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Việt Nam Hà Văn Siêu cho biết, Tổ chức Du lịch thế giới coi du lịch là nhu cầu thường xuyên, là quyền của con người. Chúng ta vẫn thường nói du lịch là ngành "công nghiệp hạnh phúc", mang lại niềm vui, hạnh phúc cho con người trong mỗi chuyến đi, góp phần nâng cao hiểu biết, hữu nghị giữa các quốc gia cũng như nâng cao đời sống tinh thần cho người dân; mang lại sức khỏe về thể chất và tinh thần cho du khách...
Trao đổi về vấn đề này với Báo Điện tử Chính phủ, PGS.TS Phạm Hồng Long-Trưởng Khoa Du lịch học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội cũng cùng quan điểm, du lịch outbound chứng minh nền kinh tế của một quốc gia ổn định từ gốc rễ, khi người dân đi du lịch nhiều chứng tỏ nền kinh tế nước đó phát triển.
Lượng đi du lịch outbound nhiều góp phần giúp kết nối mạnh mẽ hơn giữa các quốc gia, từ đó mở ra thêm nhiều cơ hội hợp tác đầu tư, bởi nhiều người đi du lịch outbound dưới hình thức đi du lịch thương vụ nên khi trở về nước họ mang theo nhiều cơ hội đầu tư lớn hơn.
"Người dân đi du lịch nhiều thì dân trí và nhận thức cũng tăng hơn, giúp cho xã hội phát triển tốt hơn. Mặt khác, các doanh nghiệp lữ hành kinh doanh outbound sẽ củng cố thêm vị thế, hình ảnh cho du lịch Việt Nam và họ sẽ thu hút được đầu tư nước ngoài vào Việt Nam", PGS.TS Phạm Hồng Long cho biết.
Cần đặt du lịch outbound như một chiến lược phát triển du lịch
Đối với thị trường khách Việt Nam trong thời gian qua, sau khi dịch COVID-19 được kiểm soát, Việt Nam mở cửa lại du lịch hoàn toàn thì lượng khách mua tour du lịch outbound tăng trưởng trở lại. Trong đó, tour Đông Nam Á, Đông Bắc Á được lựa chọn nhiều nhất. Cụ thể du khách chủ yếu lựa chọn các thị trường du lịch như: Thái Lan, Singapore, Malaysia…
Bên cạnh đó, các tour Đông Á, châu Âu, châu Mỹ, Trung Đông cũng được du khách lựa chọn là điểm đến, qua đó cho thấy, mức sống của người dân ngày càng được nâng cao. Đồng thời góp phần không nhỏ vào việc phát triển ngành du lịch Việt Nam. Điều này cũng đồng nghĩa với việc du lịch outbound cần được quan tâm và cần coi du lịch như một phần để đánh giá chất lượng cuộc sống của con người.
Tuy nhiên, một số công ty du lịch cho biết, việc đưa du khách ra nước ngoài cũng gặp một số vấn đề, có những công ty núp bóng công ty du lịch để đưa lao động Việt Nam đi rồi trốn ở lại làm việc trái phép ở nước ngoài theo hình thức du lịch làm ảnh hưởng đến uy tín của các công ty du lịch Việt Nam; việc bán giá tour cao không tương xứng với chất lượng của tour du lịch outbound; nhiều khách du lịch có hành vi ứng xử chưa văn minh ở nơi công cộng…
Để hoạt động du lịch outbound đạt hiệu quả, các chuyên gia cho rằng, cần có chế tài xử lý nghiêm tình trạng trục lợi du lịch để đưa người lao động ra nước ngoài trái phép; tăng cường tuyên truyền để du khách ứng xử văn minh, thanh lịch ở nơi công cộng, góp phần nâng cao hình ảnh của người Việt Nam ở nước ngoài. Từ đó, góp phần quảng bá du lịch Việt Nam ra thế giới.
Theo Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Hà Văn Siêu, nhiều nước đặt du lịch outbound như một chiến lược phát triển du lịch. Ví dụ như Nhật Bản, Đức, khách du lịch ra nước ngoài nhiều hơn khách đến. Những lợi ích du lịch ra nước ngoài không phải chúng ta bỏ chi tiêu ra mà sau khi đi du lịch về chúng ta thu được những gì. Đó là những hiểu biết, trải nghiệm, kinh nghiệm nâng cao đời sống tinh thần, kinh nghiệm sống, khởi nghiệp học hỏi thu lại lợi ích lớn, nâng cao ý thức trách nhiệm trong khi đi du lịch.
"Hiện nay, chưa có chương trình quản lý, chưa có bộ phận chuyên trách nào chăm lo du lịch outbound. Chúng ta cần phải làm nhưng chưa làm được. Lợi ích của du lịch outbound chưa được phân tích. Muốn trở thành cường quốc du lịch phải quan tâm và chăm lo được cho du lịch outbound", ông Hà Văn Siêu nhấn mạnh.
Phó Tổng cục trưởng Hà Văn Siêu cho biết, hiện nay chúng ta có 14 Sở chuyên trách du lịch. Nếu tư duy làm du lịch outbound là chăm lo cho nhu cầu của người dân được đi du lịch ra nước ngoài, được cung cấp thông tin, được khuyến nghị về các chương trình du lịch bảo đảm an toàn thì du lịch outbound sẽ đạt hiệu quả.
Theo ông Hà Văn Siêu, công tác quản lý nhà nước về du lịch ở trung ương hay địa phương đều cần quan tâm quản lý đến du lịch outbound. Muốn phát triển du lịch bền vững, cần tiếp tục sửa luật để đưa nội dung du lịch outbound sâu hơn, đậm hơn để thấy tính toàn diện của du lịch. Qua đó cho thấy du lịch không chỉ là ngành kinh tế mũi nhọn mà còn mang tính xã hội, vừa phát triển du lịch để góp phần tăng trưởng kinh tế du lịch vừa đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân Việt Nam.
Ông Hà Văn Siêu nhấn mạnh, chúng ta làm kinh tế suy cho cùng cũng để mang lại lợi ích phục vụ cho người dân Việt Nam. Người dân được đi du lịch ít nhất 1-2 lần trong năm sẽ góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống. Rõ ràng du lịch không chỉ mang lại kinh tế mà làm du lịch vừa phải bảo tồn văn hóa, bảo vệ tài nguyên môi trường, làm giàu cho điểm đến, mang lại thu nhập cho người dân, nâng cao chất lượng cuộc sống, phục vụ cho những chuyến đi của người dân Việt Nam … được nâng cao cả về thể chất, trí tuệ, tinh thần. Du lịch phải thực được sứ mệnh vừa mang lại kinh tế vừa nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.
